Được biết đến như sản vật “tiến vua”, cây dược liệu quý từng nổi tiếng là “Đại Việt đệ nhất danh sâm”, sâm Báo đã từng là niềm tự hào của người dân huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Tuy nhiên, sự suy giảm nghiêm trọng của giống cây này trong những năm gần đây đã đặt ra thách thức lớn. Liệu có thể phục hồi được cây sâm Báo, và từ đó mở ra cơ hội đổi đời cho người dân nơi đây?
Sâm Báo – Di sản văn hóa và kinh tế
Sâm Báo không chỉ là một loại thảo dược quý mà còn là biểu tượng của sự phồn thịnh trong quá khứ. Theo truyền thuyết, sâm Báo từng được dâng lên vua chúa và được xem như là “vàng xanh” của vùng đất Vĩnh Lộc.
Vốn là loại dược liệu quý mọc hoang, rải rác trên các núi đá thuộc xã Vĩnh Hùng (Vĩnh Lộc), sâm Báo có nhiều công dụng trong chữa bệnh và làm thực phẩm bồi bổ sức khỏe, như: trị ho, sốt nóng, phổi yếu, hỗ trợ điều trị mất ngủ, kém ăn, suy nhược cơ thể, những bệnh nhân mới ốm dậy…
Sâm Báo là cây thân leo, thường mọc bò dưới đất hoặc cao 60-70 cm, ưa sáng; thích hợp với đất nhiều mùn, tơi xốp, thoát nước tốt. Nếu được trồng và chăm sóc trong điều kiện tốt, cây có thể cho thu hoạch quanh năm. Vì thế, về vùng đất Vĩnh Lộc vào thời điểm nào đều có thể được thấy những cánh đồng sâm Báo xanh tốt.
Khó khăn trong việc phục hồi
Dù có nhiều tiềm năng, sâm Báo đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do nhiều nguyên nhân như biến đổi khí hậu, đất đai bị xâm lấn và phương pháp canh tác chưa hiệu quả. Theo thống kê từ các cơ quan chức năng, diện tích trồng sâm Báo tại huyện Vĩnh Lộc đã giảm đáng kể, từ hàng trăm hecta xuống chỉ còn vài chục hecta.
Để khôi phục lại giá trị của sâm Báo, huyện Vĩnh Lộc đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ người dân. Cụ thể, chính quyền địa phương phối hợp với các chuyên gia nông nghiệp để xây dựng mô hình trồng và chăm sóc sâm Báo theo hướng hữu cơ.
Bên cạnh đó, việc liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để tiêu thụ sản phẩm cũng đang được đẩy mạnh.
Đây là một bước đi quan trọng giúp người nông dân có thể ổn định đầu ra cho sản phẩm của mình, từ đó tạo động lực cho việc phát triển bền vững.
Cơ hội đổi đời cho người dân
Khi sâm Báo được phục hồi, nó không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho người trồng mà còn góp phần vào việc phát triển du lịch địa phương. Với vẻ đẹp tự nhiên hùng vĩ và các sản phẩm từ sâm Báo, Vĩnh Lộc có tiềm năng trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước. Điều này không chỉ tạo ra công ăn việc làm cho người dân mà còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới.
Những câu chuyện thành công
Nhiều hộ nông dân tại huyện Vĩnh Lộc đã bắt đầu cảm nhận được sự thay đổi tích cực từ việc trồng sâm Báo. Một người dân ngụ xã Vĩnh Hùng cho biết trước đây, gia đình anh trồng lúa, ngô, mía rất vất vả nhưng thu nhập không cao. Từ khi chuyển qua trồng sâm Báo, gia đình anh có thu nhập cao và ổn định. Với 2,5 ha sâm Báo, tới vụ thu hoạch và bán ngay tại ruộng, anh có thể thu về gần 1 tỉ đồng.
Cây sâm Báo không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đơn thuần, mà còn là biểu tượng của sự kiên trì và hy vọng cho người dân Vĩnh Lộc. Những nỗ lực phục hồi sâm Báo đang tạo ra cơ hội đổi đời cho nhiều gia đình, đồng thời góp phần Báo tồn một phần di sản văn hóa quý giá của dân tộc. Huyện Vĩnh Lộc đang trên con đường xây dựng tương lai phát triển bền vững, và sâm Báo sẽ là một phần không thể thiếu trong hành trình ấy.
Báo Khánh